موبایل

نرم‌افزار در حال بلعیدن دنیای واقعیت افزوده‌ی موبایل

درحالی‌که توجه بیشتر افراد به عرضه‌ی یک دستگاه واقعیت افزوده‌ در آیفون توسط اپل معطوف شده بود، کمپانی فیسبوک روند بازی را به‌طور اساسی و با عرضه‌ی پلتفرم موبایل واقعیت افزوده‌اش دستخوش تغییر کرد. اما اپل هم به‌طور مخفیانه در حال دنبال برنامه‌هایی برای نرم‌افزار واقعیت افزوده‌ی موبایل مختص خود و پیشی گرفتن از رقیب بود و در همین راستا با ارائه‌ی آرکیت برای iOS، به‌نوعی با آن محصول فیسبوک مقابله‌به‌مثل کرد.

بنابراین در جایی که زمینه‌ی سخت‌افزار واقعیت مجازی توسط اپل، سامسونگ، هواوی و سایر کمپانی‌ها می‌تواند به شمار ۴۰۰ میلیون نصب تا سال ۲۰۲۱ برسد، کمپانی‌های فیسبوک، تنسنت، اپل، اسنپ و سایرین نیز می‌توانند در زمینه‌ی نرم‌افزاری واقعیت افزوده به چند صد میلیون نفر کاربر در سال بعد و تا چند میلیارد نفر در سال ۲۰۲۱ برسند. پلتفرم‌های واقعیت افزوده‌ی موبایل می‌توانند به شماری بالغ بر چهار برابر شمار سخت‌افزارهای ارائه‌شده در همان بازه زمانی برسند.

همه چیز در مورد اساس کار

برخی‌ها شاید به این اعداد و ارقام باور نداشته باشند. پس بهتر است نگاهی دقیق‌تر به این داده‌ها و مقیاس‌های آن‌ها داشته باشیم.

پلتفرم واقعیت افزوده‌ی فیسبوک می‌تواند برای ۱.۲ میلیارد نفر کاربر ماهانه‌ی مسنجر فیسبوک، ۱.۲ میلیارد نفر کاربر واتساپ و همچنین ۷۰۰ میلیون کاربر اینستاگرام منتشر شود. جمع زدن این ارقام با یکدیگر کمی وسوسه‌کننده به نظر می‌آید؛ ولی هم‌پوشانی قابل ملاحظه‌ی میان کاربران این سه برنامه نشان می‌دهد چنین کاری نمی‌تواند منطقی باشد. از طرفی می‌دانیم که فیسبوک ۳.۱ میلیارد کاربر در سطح دنیا ندارد. روش محافظه‌کارانه‌تر این است که آن‌ها به مسنجر و واتساپ به‌عنوان نقطه‌ی شروع برای جذب کاربران به پلتفرم واقعیت افزوده نگاه کنند. فیسبوک به‌خوبی می‌داند که در هنگام مهاجرت کاربران به قابلیت‌های جدید باید چه‌ کند. ۱۵ درصد از کاربران واتساپ پس از ۱۰ هفته از راه‌اندازی آن از استاتوس استفاده کردند و همین‌طور ۲۹ درصد از کاربران اینستاگرام پس از گذشت کمتر از یک سال از راه‌اندازی استوری‌، از آن استفاده کرده‌اند و ۵۴ درصد از کاربران اینستاگرام حدود ۴ سال پس از راه‌اندازی قابلیت دایرکت مسیج از آن استفاده کرده‌اند. این ارقام همچنین حاکی از رشد هستند.

اما نباید فراموش کنیم که کمپانی اپل هم در زمینه‌ی تبدیل کاربران فعلی خود به کاربرانی برای یک برنامه‌ی جدید استاد است. حدود ۸۶ درصد از نزدیک به ۷۰۰ میلیون کاربر آیفون در دنیا، یک سال پس از عرضه‌ی سیستم عامل iOS 10 آن را نصب کرده‌اند که برای انتشار سیستم واقعیت افزوده‌ی آرکیت کاملا روند رضایت‌بخش و مجاب‌کننده‌ای تلقی می‌شود.

تنسنت در حدود ۸۴۶ میلیون نفر کاربر ماهانه فعال برای سرویس وی‌چت دارد که در حدود ۶۱ درصد از آن کاربران هم‌اکنون پس از گذشت ۵ سال از عرضه‌ی قابلیت Moments، با هر بار باز کردن وی‌چت روی گوشی خود از این امکان افزوده‌شده هم استفاده می‌کنند. تنسنت هنوز به‌طور رسمی خبری در مورد پلتفرم واقعیت افزوده‌ی خودشان ارائه نکرده‌ است؛ اما آن‌ها در اوایل سال جاری میلادی در حال رقابت با علی‌بابا در زمینه‌ی بازارهای واقعیت افزوده بوده‌اند. از حدود ۳۰۰ میلیون کاربر ماهانه فعال اسنپ‌چت، ۴۵ درصد از آن‌ها پس از ۴ سال از راه‌اندازی استوریز، به این قابلیت جدید روی آورده‌اند. البته اسنپ هم از سیستم Lenses‌ خود به‌عنوان واقعیت افزوده‌ی موبایل یاد نمی‌کند؛ اما آن‌ها هنوز در حال نبردی پایاپای با فیسبوک و اپل بر سر بازارهای واقعیت افزوده هستند.

ما در اینجا به کمپانی‌های فوق اکتفا می‌کنیم و شرکت‌هایی مانند لاین، کاکائو، اسنو، بایدو و سایر فعالان این زمینه را فعلا در اینجا نمی‌آوریم.

پلتفرم‌های در حال ورود به بازارهای نرم‌افزار واقعیت افزوده‌ی موبایل دارای میلیاردها کاربر هستند. آن‌ها در سوق دادن کاربران به قابلیت‌های جدید بسیار خوب‌اند. اگر هم نخواهیم وارد جزئیات مربوط به داده‌های فوق شویم، تنها شمار کاربران این سرویس‌ها نشان می‌دهد که پلتفرم نرم‌افزارهای واقعیت افزوده تا چه حد می‌توانند وسیع باشند.

 سخت‌افزار واقعیت افزوده

 ما در ۲ سال گذشته همواره پیش‌بینی‌هایی در این مورد شنیده‌ایم که اپل دارای بهترین موقعیت در میان کمپانی‌های فناوری برای به پیش بردن واقعیت افزوده است و ارائه‌ی یک سیستم واقعیت افزوده‌ی آیفون نیز در میان پیش‌بینی‌های برخی پایگاه‌های معروف بوده است. همچنین پیش‌بینی‌هایی در مورد عرضه‌ی تلفن‌های هوشمند با قابلیت پشتیبانی از واقعیت افزوده در میان کمپانی‌های سامسونگ، هواوی و سایرین، چه با استفاده از گوگل تانگو و چه به شکل دیگر، مطرح بوده است. با در نظر گرفتن اینکه چرخه‌های جانشین‌سازی گوشی حدود ۲.۵ سال طول می‌کشد و حدود یک‌سوم تا دوسوم از فروش‌های گوشی‌های هوشمند در بازارها مربوط به گوشی‌های پرچم‌دار و مدل‌های آخر از کمپانی‌ها است؛ در نتیجه گوشی‌های مجهز به واقعیت افزوده‌ی بالارده می‌توانند در سال‌های آینده در وهله‌ی نخست به ده‌ها میلیون و در ادامه به صدها میلیون‌ عدد دستگاه تجهیز شوند و در حال کار در دنیا برسند.

اما سخت‌افزار واقعیت افزوده‌ی موبایل دارای بازار مجزایی از نرم‌افزار این سیستم‌ها نخواهد بود و از طرفی هم این امکان وجود دارد که در چند سال آینده و بر حسب نیاز کاربران در جایگاه کوچک‌تری نسبت به نرم‌افزارها قرار بگیرد. همچنین نرم‌افزارهای پلتفرم واقعیت افزوده‌ می‌توانند به‌طور تدریجی به سخت‌افزارهای واقعیت افزوده‌ی جدید کوچ کنند و به این ترتیب پایگاه کاربران پلتفرم‌های سخت‌افزار واقعیت افزوده را به‌عنوان زیرمجموعه‌ای از نرم‌افزارهای پلتفرم واقعیت افزوده (به‌جز اپل که این دو مقوله در آن‌، یکی هستند) مطرح کنند. هر دو بازیگران زمینه‌ی سخت‌افزار و نرم‌افزار واقعیت افزوده می‌توانند در دنیای واقعیت افزوده‌ی موبایل برنده شوند؛ اما میزان و مقیاس موفقیت آن‌ها شاید بسیار متفاوت باشد.

تلفن و واقعیت افزوده

پلتفرم واقعیت افزوده‌ی موبایل فیسبوک و آرکیت اپل برای سیستم عامل iOS ممکن است از همین سال جاری شروع شوند و تأثیراتی هم داشته باشند؛ اما نقطه‌ی عطف برای ارزش بازار نرم‌افزار واقعیت افزوده‌ی موبایل ممکن است تا توسعه‌ یافتن و شکل گرفتن یک اکوسیستم جامع برای توسعه‌ی واقعیت افزوده، طول بکشد. به‌طور مشابهی می‌توان گفت اگر اپل، سامسونگ یا هواوی پیش از آغاز سال آینده‌ی میلادی هم بتوانند سخت‌افزارهای مربوط به واقعیت افزوده خودشان را عرضه کنند؛ در آن حالت شاید بتوانیم بگوییم اوج گرفتن واقعیت افزوده در بازارها به حدود یک سال پس از آن نیاز خواهد داشت.

از این‌رو، ارزش کل بازار واقعیت افزوده در طی سال ۲۰۱۸ پایین‌تر از ۱۰ میلیارد دلار باقی خواهد ماند و انتظار خواهد رفت که ما در سال ۲۰۱۹ شاهد اوج‌گیری آن باشیم و در نهایت برآورد می‌شود که تا سال ۲۰۲۱ شاهد اختصاص یک بازار کلی به ارزش بیش از ۶۰ میلیارد دلار برای واقعیت‌ افزوده خواهیم بود. عوامل پیش‌برنده و تعیین‌کننده در ارزش کلی بازار به مواردی مانند شمار نصب‌های صورت گرفته، موارد استفاده‌ی کاربران و اقتصاد واحدها مربوط می‌شوند؛ در هر صورت ممکن است میزان ارزش کلی در آن زمان با آن چیزی که امروزه کارشناسان حدس می‌زنند، یکی نباشد.

بحث تنها در مورد پوکمون گو نیست و بسیار گسترده‌تر است

بازی معروف پوکمون گو در سال گذشته به‌عنوان یک کاتالیزور برای صنعت واقعیت افزوده‌ی موبایل خود را مطرح کرد. اما واقعیت این است که بخش عظیمی از ارزش کلی بازار واقعیت افزوده می‌تواند از طریقی به‌جز بازی‌های موبایل به دست آید. بیش از ۸۰ درصد ارزش کلی بازار واقعیت افزوده می‌تواند از شبکه‌ی داده‌ی موبایل، فروش‌های تجارت الکترونیک، تبلیغات، برنامه‌های کاربردی به‌جز بازی‌ها و فروش‌های شرکتی باشد.

احتمالا خودتان هم به این نکته توجه کرده‌اید که در اینجا به سخت‌افزارها اشاره نکردیم و برای این کار هم دلیلی داشتیم. مادامی که کمپانی‌های اپل، سامسونگ یا هواوی، سخت‌افزارهای واقعیت افزوده موبایل خود را عرضه نکنند، ما نمی‌توانیم بفهمیم که آیا گوشی‌های واقعیت افزوده‌ی آن‌ها باعث کوتاه‌تر شدن چرخه‌ی جانشین‌سازی گوشی‌ها از سوی کاربران به‌منظور تسریع روند فروش‌های کمپانی‌ها خواهد شد یا نه؛ شاید هم آن‌ها بخواهند از روند قیمت‌گذاری پریمیوم برای این امکان استفاده کنند تا به این ترتیب، میزان ارزش بازار سالانه‌شان را بیشتر کنند. مادامی که ما به داده‌های مشخصی از عرضه‌ی واقعیت افزوده‌ی موبایل دسترسی نداشته باشیم، صحبت کردن در مورد ارزش بازار سخت‌افزار واقعیت افزوده و ارائه‌ی یک تحلیل بی‌طرفانه از آن، سخت‌ترین کار ممکن است.

 واقعیت افزوده می‌تواند منجر به ایجاد جهش‌های بزرگی در میزان مصرف شبکه داده‌های تلفن همراه شود. از این‌رو توسعه‌دهندگان می‌توانند از قابلیت‌های جدید برای سرمایه‌گذاری روی فضای ابری به‌منظور تسریع روندها استفاده کنند. وقوع یک سونامی از جریان داده‌ها بدین معنی است که کمپانی‌های ارتباطی می‌توانند حدود یک‌چهارم از بازار کلی واقعیت افزوده‌ی موبایل را به خاطر پر کردن این بخش از کانال ارتباطی به خود اختصاص دهند.

موضوع مبهم این است که ما هنوز نمی‌دانیم آیا چنین درآمدی از منبع قیمت‌گذاری‌های پریمیوم به دست خواهد آمد یا از طریق انتقال تحت برنامه‌های موجود داده‌ی همراه. سردمداران شبکه‌ی موبایل در دنیا باید روی این موضوع و چگونگی هدایت درست درآمدهای حاصل از واقعیت افزوده به‌خوبی فکر کنند.

 فروش‌های مربوط به تجارت الکترونیک (کالاها، سرویس‌ها و پرداخت‌های درون‌برنامه‌ای) می‌تواند مبلغی به میزان ۲ دلار از هر ۱۰ دلار هزینه‌ی انجام‌شده روی واقعیت افزوده‌ی موبایل را شامل شود. علی‌بابا، آمازون و eBay و دامنه‌ای از استارتاپ‌های جدید قادر خواهند بود کالاهای مرتبط خود را به روش‌های کاملا جدیدی بفروشند. ممکن است برخی از این اقدام‌ها منجر به تغییر رویه در تجارت الکترونیک فعلی شود؛ اما تجارت واقعیت افزوده‌ی موبایل در این زمینه می‌تواند در کل، بخشی از بازار خرده‌فروشی را نیز به خود اختصاص دهد.

 از هر ۱۰ دلار هزینه، حدود یک دلار آن در دنیای تبلیغات مرتبط با این صنعت خرج خواهد شد. در این زمینه شرکت‌هایی همچون بیلپار وجود دارند که از پیشتازان ابزارها و برنامه‌های واقعیت افزوده محسوب می‌شود. برخی از فرمت‌های بومی از تبلیغات نیز در حال ظهور هستند و می‌توانند رسانه‌ها و پشتیبانی‌های داده‌ای مبتنی بر محل‌های گوناگون را به‌سوی خود جذب کنند. گوگل و بایدو در اینجا فرصت‌های زیادی می‌توانند داشته باشند و قادرند از داده‌ها و پلتفرم نقشه‌ی خود برای کمک به این عرصه بهره ببرند.

 برخی برنامه‌های کاربردی به‌جز بازی‌ها و همچنین برخی بازی‌ها، به‌طور میانگین هر کدام چیزی حدود یک دلار از آن ده دلار فرضی را به خود اختصاص خواهند داد. همان‌طور که بازی پوکمون گو توانست موفق شود و الهام‌بخش بسیاری از سازندگان بازی‌های مشابه باشد؛ به نظر می‌رسد متصدیان و استارتاپ‌های مشابه زیادی بتوانند انواع جدیدی از بازی‌ها و برنامه‌ها را برای بهره بردن از بازار وسیع واقعیت افزوده ارائه کنند. در آخر هم به موارد مبتنی بر محل می‌رسیم، شبکه‌های داده‌ی موبایل و سیستم‌های تماس صوتی و ویدیویی می‌توانند همچنین ارزش بازار چشمگیری به خود اختصاص دهند. اما مسلما مقیاس این‌ها در قیاس با کمپانی‌های بزرگ، کمتر خواهد بود.

طلوع خورشید واقعیت افزوده در شرق

با کنار هم گذاشتن پیش‌بینی‌ها و بررسی‌هایمان، می‌توانیم چنین استنباط کنیم که آسیا (چین، ژاپن، کره جنوبی و سایر کشورهای مطرح در این زمینه) می‌توانند کمتر از نصف ارزش کلی بازار واقعیت افزوده را نصیب خود کنند. این در حالی خواهد بود که آمریکای شمالی و کشورهای اروپای غربی نیز حدود یک‌پنجم از بازار و درآمد آن را برای خود خواهند داشت. واقعیت مجازی در آمریکا متولد شد و بعدها به آسیا رسید. اما به نظر می‌رسد واقعیت افزوده‌ی موبایل با حضور مهره‌های مؤثری همچون تنسنت، علی‌بابا و بایدو به همراه فیسبوک و سایر کمپانی‌ها در سطح جهانی، دارای میدان متعادل‌تر و گسترده‌تری باشد.

قوانین واقعیت افزوده

واقعیت افزوده‌ی موبایل می‌تواند در آینده‌ی قابل پیش‌بینی ما، خود را به‌عنوان بازار عنصر چیره‌ی بازار واقعیت افزوده و واقعیت مجازی مطرح کند؛ در صورتی که بتوانند به ۵ چالش موجود در این زمینه به‌خوبی غلبه کنند: دستگاه فوق‌العاده، باتری بادوام و ظرفیت بالا، قابلیت اتصال موبایل، اکوسیستم برنامه‌ای مناسب و حمایت مناسب کمپانی‌های ارتباطی. با وجود پشتیبانی پلتفرم‌های مطرح جهانی همچون فیسبوک، نقطه‌ی عطف بازار واقعیت مجازی و واقعیت افزوده را از هم‌اکنون متصور هستیم.

زاکربرگ درست می‌گوید؛ اما باید اذعان کنیم که بحث تنها مربوط به دوربین نیست. واقعیت این است که خود تلفن هوشمند به‌عنوان نخستین (نرم‌افزار) و دومین (سخت‌افزار) پلتفرم واقعیت افزوده به شمار می‌رود. در هر صورت می‌توانیم این زمینه را به‌صورت یک بازی مشت‌زنی تشبیه کنیم؛ جایی که می‌توانید با یک مشت از بازی خارج شوید یا اینکه با یک مشت مناسب بازی را ببرید.

محمود واعظی، وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات در مورد مکلف شدن وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات برای حفظ اطلاعات مشترکان تلفن همراه توسط شورای عالی فضای مجازی اعلام کرد: «قانون اساسی حفظ اطلاعات شخصی مشترکان را الزامی دانسته و اخیراً نیز شورای عالی فضای مجازی بر این موضوع تأکید کرده است. در عمل تاکنون تمام تلاش خود را برای حفظ محرمانگی اطلاعات مشترکان انجام دادیم و از این پس نیز این موضوع با جدیت دنبال خواهد شد.»

واعظی افزود: «موضوع انتشار اخیر اطلاعات مشترکان یکی از اپراتورهای تلفن همراه نیز مربوط به این دولت و در زمان این دولت نبوده و در سال‌های ۹۱ و ۹۲ اتفاق افتاده است. علت انتشار اطلاعات مشترکان این اپراتور طبق آنچه که در مجلس بیان شده، دسترسی یکی از نهادها بوده و اطلاعات توسط کارمند متخلف آن نهاد به بیرون درز کرده است.»

وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات توضیح داد: «بنابراین عملأ حفظ اطلاعات مشترکان یکی از وظایف اصلی وزارت ارتباطات است و موضوع آن اپراتور نیز اساساً ربطی به وزارت اطلاعات نداشت.»

وی تاکید کرد: «پس از این موضوع و تأکید دوباره شورای عالی فضای مجازی به تمامی اپراتورها ابلاغ کردیم که حق ندارند دسترسی بی‌دلیل به نهادها بدهند، غیر از آنچه که قانون مشخص کرده است.»

بدین ترتیب مشخص می‌شود که اطلاعات مشترکان ایرانسل در اختیار نهاد دولتی به غیر از وزارت اطلاعات قرار داشته است و این اطلاعات در دولت قبل توسط کارمند این نهاد به بیرون درز کرده است. 

بدین ترتیب اپراتورهای تلفن همراه از نظر قانونی حق ارائه‌ی اطلاعات مشترکان خود را ندارند. البته آنچه در قانون استثنا شده باشد شامل این ممنوعیت نمی‌شود.

 صنعت بازی‌های ویدئویی موبایل همچنان به رشد فوق‌العاده‌ی خود ادامه می‌دهد، بطوریکه کمپانی‌های توسعه‌دهنده‌ی بازی‌هایی نظیر Clash of Clans یا Angry Birds که بازی‌های خود را بصورت رایگان عرضه می‌کنند، از طریق فروش شماری از قابلیت‌ها و امتیازات بصورت پولی، درآمدهای کلانی را به جیب می‌زنند. درآمد حاصل از بازی‌های موبایل به اندازه‌ای افزایش یافته که نیوزو پیش‌بینی‌ کرده، درآمد کمپانی‌های فعال در این حوزه در سال ۲۰۱۴ از ۲۱.۷ میلیارد دلار به ۲۵ میلیارد دلار افزایش خواهد یافت. درآمد حاصل از بازی‌های موبایل در سال ۲۰۱۴ در مقایسه با سال پیش از آن ۴۳ درصد افزایش یافت.

پیتر وارمان، مدیرعامل نیوزو، رشد درآمد کمپانی‌های فعال در حوزه‌ی تولید بازی‌های تحت موبایل را مختص بازار خاصی نخوانده و اعلام کرده که بازار‌های غربی در کنار بازار‌های در حال توسعه، از رشد خوبی در این مورد برخوردار هستند. نیوزو پیش‌بینی کرده که درآمد حاصل از بازی‌های موبایل در سال جاری در آمریکای شمالی ۵۱ درصد و در اروپای غربی ۴۷ درصد رشد می‌کند. نیوزو بیشترین رشد را در کشور‌های آسیای جنوب شرقی و چین با ۸۶ درصد پیش‌بینی می‌کند. کشور ژاپن نیز در مورد بازی‌های iOS و اندروید رشد خوبی را از نظر درآمد به خود اختصاص داده است.

وارمن در این خصوص می‌گوید:

علی‌رغم انتشار گزارش‌های متعدد در خصوص کاهش فروش تبلت‌ها در بازار، درآمد حاصل از کاربران در تبلت‌ها در حوزه‌ی بازی‌های موبایل از شتاب بیشتری در مقایسه با گوشی‌های‌هوشمند برخوردار است. گوشی‌های‌هوشمند و تبلت‌ها در کنار پی‌سی‌ها و کنسول‌های بازی امکان دیگری را برای بازی در اختیار کاربران و علاقمندان به بازی قرار داده‌اند. یکی از مزیت‌های گوشی‌های‌هوشمند و تبلت‌ها امکان بازی در همه‌ی مکان‌ها و زمان‌ها است که این موضوع میزان زمان صرف شده برای انجام بازی را در آمریکا ۴۰ درصد افزایش داده است.

کارشناسان افزایش زمان صرف شده در بازی‌ها را ایجاد حوزه‌ی جدیدی برای کسب درآمد در بازار آمریکا خوانده‌‌اند که از شتاب رو به رشدی برخوردار است. زمانی که برای انجام بازی‌ها صرف می‌شود را می‌توان به کسب درآمد توسط کمپانی ترجمه کرد.

وارمن اضافه کرد:

بازی‌های آنلاین و نمونه‌های موجود در شبکه‌های اجتماعی در حال حاضر از کاهش درآمد رنج می‌برند که علت آن رشد پرشتاب بازی‌های تحت پلتفرم موبایل است. برای اولین بار در سال جاری میلادی شاهد نشانه‌هایی هستیم که نشان از گذر درآمد بازی‌های پلتفرم موبایل در مقایسه با پی‌سی‌ها و کنسول‌ها دارند.

در سال جاری میلادی برای اولین بار در تاریخ، درآمد بازی‌های موبایل از کنسول‌ها و پی‌سی‌ها عبور خواهد کرد. نیوزو پیش‌بینی کرده که بازی‌های موبایل در سال ۲۰۱۵ درآمدی ۳۰٫۳ میلیارد دلاری را از آن کمپانی‌های تولید کننده‌ی این بازی‌ها خواهد کرد. براساس پیش‌بینی این موسسه، بازی‌های تحت کنسول درآمدی ۲۶.۴ میلیارد دلاری را به ارمغان خواهند آورد. نیوزو مجموع درآمد صنعت بازی را در سال ۲۰۱۵ میلادی ۹۱.۹۵ میلیارد دلار تخمین زده است.

در آمریکای شمالی، کنسول‌های بازی همچنان درآمد بیشتری را عاید کمپانی‌های بازی‌سازی می‌کنند. نیوزو پیش‌بینی درآمدی ۲۴.۰۵ میلیارد دلاری را برای این حوزه‌ی جغرافیایی انجام داده که ۱۱.۱ میلیارد دلار آن متعلق به بازی‌های کنسولی و ۷.۲ میلیارد دلار مربوط به بازی‌های تحت پلتفرم موبایل است.

وینسنت ون دیلن، تحلیل‌گر بازار در نیوزو در این خصوص می‌گوید:

هیچ وقت شاهد رخت بستن بازی‌های کامپیوتری از تلویزیون‌ها و پی‌سی‌ها نخواهیم بود، مساله‌ای که هم‌اکنون شاهد آن هستیم نزدیک شدن میزان هزینه‌های صرف شده در پلتفرم‌های موبایل است که شامل کنسول‌های بازی‌، پی‌سی، تبلت‌ها و گوشی‌های‌هوشمند می‌شود. یعنی روند صرف پول برای بازی در هر چهار پلتفرم رو به سویی نهاده که هر یک ۲۵ درصد از کل درآمد حاصل را از آن خود کند. هم‌اینک در بازار آمریکا کنسول‌ها، پی‌سی، تبلت‌ها و گوشی‌های‌هوشمند به ترتیب ۴۴، ۲۶، ۱۵ و ۱۵ درصد از درآمدِ صنعتِ بازی را به خود اختصاص داده‌اند. در بازار جهانی این ترکیب به ترتیب ۲۸، ۳۹، ۱۳ و ۲۰ درصد است.

رشد اپل و گوگل به‌واسطه‌ی رشد بازی‌های موبایل

رشد روزافزون درآمد حاصل از بازی‌های تحت موبایل گوگل و اپل را در میان پنج کمپانی سهامی عام با درآمد بالا از صنعت بازی قرار می‌دهد، چراکه این دو کمپانی بزرگ ۳۰ درصد از کل مبلغ فروش بازی‌ها را که از طریق فروشگاه نرم‌افزار این دو کمپانی به فروش می‌رسد، به جیب می‌زنند.

با توجه به این موضوع در حال حاضر اپل عنوان اکوسیستم برتر را در صنعت بازی‌های تحت موبایل در اختیار دارد. براساس اطلاعات ارائه شده توسط نیوزو، فروشگاه اپلیکیشن‌های اپل در سال ۲۰۱۴ در حدود نیمی از درآمد حاصل از بازی‌های تحت موبایل را به خود اختصاص داده است. گوگل‌پلی نیز جایگاه دوم را در اختیار دارد.

وارمن در این خصوص می‌گوید:

ما تخمین می‌زنیم که اپل و گوگل به ترتیب از طریق فروش بازی‌های تحت موبایل در فروشگاه اپلیکیشن‌های خود ۴ و ۳ میلیارد دلار به جیب زده‌اند. افزایش درآمد حاصل از فروش‌ بازی‌های ویدئویی در میان درآمد گوگل از حوزه‌های مختلف بسیار شاخص است. برای درک بهتر بزرگی درآمدهای این دو کمپانی از صنعت بازی‌های ویدئویی بهتر است بدانید که درآمد نینتندو در سال ۲۰۱۴ میلادی ۲.۴ میلیارد دلار بوده که از یک روند رو به افول پیروی می‌کند. سایر فروشگاه‌های عرضه‌ی بازی‌های موبایل نیز سهم بزرگی از درآمد حاصل از فروش این نوع بازی‌ها دارند که برای مثال می‌توان به آمازون و شماری از فروشگاه‌های چینی از جمله Mobile Assistant، Tencent's MyApp، Baidu Mobile Assistant و MIUI شیائومی اشاره کرد.

بسیاری از کمپانی‌های نام‌آشنا که در زمینه‌ی ساخت بازی‌ها برای کنسول و پی‌سی فعالیت می‌کنند، سرمایه‌گذاری بزرگی را در بازی‌های موبایل انجام داده‌اند. کمپانی‌های مورد نظر در سال‌های پیشِ رو مزد سرمایه‌گذاری‌های خود را خواهند دید. نیوزو پیش‌بینی کرده که درآمد حاصل از بازی‌های پلتفرم موبایل تا سال ۲۰۱۷ میلادی به ۴۰.۹ میلیارد دلار افزایش خواهد یافت.

 وارمن با اشاره به سرمایه‌گذاری استودیو‌های بازی‌سازی گفت:

الکترونیک آرتز، با پشت سرگذاشتن فرآیند تغییرات مورد نیاز برای موفقیت در زمینه‌ی عرضه‌ی بازی‌های موبایل و عرضه‌ی بازی‌ها تحت سرویس به کاربران، با موفقیت‌هایی روبرو شده است. در مقابل اکتیویژن سعی کرده تا زیاد آزمایش و خطا نکند. این استودیوی بازی‌سازی تمرکز خود را روی عناوینی نظیر Skylanders، Call of Duty، World of Warcraft و Destiney حفظ کرده است. من فکر می‌کنم که موفقیت Heathstone: Heroes of Warcraft در سال‌های آتی روی پلتفرم موبایل بسیار بیشتر خواهد بود. Destiney را می‌توان به عنوان یک شکست برای اکتیویژن در نظر گرفت.

اکتیویژن در ۱۰ سال اخیر سرمایه‌ای ۵۰۰ میلیون دلاری را برای توسعه‌ی Destiney صرف کرده است. البته هنوز آماری از میزان فروش این بازی منتشر نشده تا بتوان بصورت دقیق آن را قضاوت کرد. در سال‌های گذشته، زمانی که کنسول‌های بازی و پی‌سی‌ها تنها پلتفرم‌های بازی‌ بودند، عناوین محدودی روانه‌ی بازار می‌شد و اغلب بازی‌های دنباله‌داری بودند که هر از چند گاهی استودیو مورد نظر نسخه‌ی جدیدی از آن را منتشر می‌کرد. با وجود فروش ۱۰۱ میلیون وی نینتندو، ۸۰ میلیون پلی‌استیشن، ۸۰ میلیون ایکس‌باکس ۳۶۰، ۱۳ میلیون پلی‌استیشن ۴، ۷ میلیون ایکس‌باکس وان و ۷ میلیون وی‌یو نینتندو، باز هم نمی‌توان این جبهه را در برابر ارتش میلیاردی گوشی‌های‌هوشمند و تبلت‌ها، پرقدرت خواند.

قابلیت انتشار محصولات در فروشگاه‌هایی نظیر گوگل‌پلی و اپل استور، منجر به درگیر شدن طیف گسترده‌تری از توسعه دهندگان و در نتیجه شکوفا شدن خلاقیت شده است. برخلاف سال‌های گذشته که کمپانی‌های شناخته شده‌ای نظیر سونی، مایکروسافت و نینتندو که در مورد بازی‌ها و انتشار آن‌ها برای کنسول‌های خود تصمیم می‌گرفتند، حال کاربران موفقیت یا شکست یک عنوان را تعیین می‌کنند.

وارمن در این خصوص می‌گوید:

چرخه‌ی انتشار موجود برای گجت‌های موبایل این امکان را در اختیار توسعه‌دهندگان قرار می‌دهد تا بصورت مستمر گیم‌پلی و مدل تجاری عنوان خود را بهبود ببخشند که این موضوع منجر به بالارفتن تعداد مخاطبان بازی می‌شود. در واقع مدل بازی‌ها در دنیای گجت‌های موبایل از یک عنوانی که پیش‌تر توسعه یافته و روانه‌ی بازار می‌شد به یک سرویس تغییر یافته است. شاید این موضوع اصلی‌ترین دلیل برای موفقیت کمپانی‌های کوچک در برابر عناوین بزرگی از استودیوهای بازی‌سازی بزرگ است.

حسین فلاح جوشقانی، معاون سازمان تنظیم مقررات و ارتباطات رادیویی گفت: «به دلیل وجود بیش از ۸۰ میلیون سیم‌کارت در کشور، بسیاری از هموطنان از تعداد خطوط موبایلی که به نام آنها در سامانه‌ی اطلاعاتی اپراتورها به ثبت رسیده است، اطلاعی ندارند. بر این اساس توسط سازمان تنظیم مقررات سامانه‌ی استعلام خطوط به آدرس اینترنتی mobilecount.cra.ir راه اندازی شده‌ تا هموطنان از تعداد خطوطی که به نامشان ثبت است، آگاه شوند.

فلاح جوشقانی ادامه داد: «در این سامانه خطوط تمام مشترکان ۴ اپراتور موبایل یعنی همراه اول، ایرانسل، رایتل و تالیا که حداقل یک خط تلفن همراه به نامشان ثبت شده و کد ملی آنها نیز در بانک اطلاعاتی اپراتور تأمین کننده سیم‌کارت به صورت صحیح ثبت شده، می‌توانند از تعداد خطوطشان در هر اپراتور مطلع شوند.»

معاون رگولاتوری با اشاره به اینکه اغلب تخلفات در حوزه موبایل توسط سیم‌کارت‌هایی صورت می‌گیرد که مالک از وجود آن بی خبر است، توضیح داد: «با توجه به اینکه مسئولیت هر گونه سوءاستفاده از تجهیزات و امتیازات مخابراتی واگذار شده خارج از ضوابط قانونی، با مالک قانونی آنها است، مشترکان باید بدانند که چه تعداد سیم کارت به نامشان در شبکه‌ی مخابراتی کشور به ثبت رسیده‌است.»

به گفته فلاح جوشقانی، تاکنون مشترکان استقبال زیادی از سامانه‌ی استعلام نداشته‌اند و تنها یک میلیون نفر مشترک نسبت به آگاهی یافتن از تعداد سیم کارت‌هایی که به نامشان است، اقدام کرده‌اند. براین اساس مقرر شده از امروز (شنبه ۲۹ خرداد ۹۵) اپراتورهای تلفن همراه طی فراخوان پیامکی از مشترکان موبایل بخواهند که به این سامانه مراجعه کرده و خطوط موبایل خود را استعلام کنند. هدف از اجرای این طرح، رعایت حقوق مشترکان موبایل، جلوگیری از سوء‌استفاده احتمالی و اطلاع رسانی در مورد این موضوع است.

او اعلام کرد: «مشترکان پس از استعلام خطوطی که به نامشان ثبت شده است، در صورت مشاهده‌ی مغایرت و برای جلوگیری از هرگونه سوءاستفاده، می‌توانند با همراه داشتن کارت ملی و کد رهگیری به دفاتر امور مشترکان اپراتورها مراجعه و نسبت به رفع مغایرت سیم‌کارت‌ها اقدام کنند.»

معاون سازمان تنیم مقررات و ارتباطات رادیویی ادامه داد: «رسیدگی به اعتراضات سامانه و سلب امتیاز خطوط مورد نظر مشترک، بدون دریافت وجه و به صورت رایگان انجام می‌شود. مشترکان می‌توانند برای ثبت و پیگیری شکایات خود از سامانه‌ی پاسخگویی وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات (سامانه‌ی ۱۹۵) هم کمک بگیرند.»

فلاح جوشقانی افزود: «در صورتی که تعداد خطوط اعلام شده، بیشتر از انتظار مشترک باشد بدین معنی است که مشترک تعدادی از خطوط خود را بدون رعایت ضوابط و مقررات تغییر نام به دیگران واگذار کرده یا تعدادی سیم کارت بدون اطلاع رسانی به مشترک به نام او در بانک اطلاعاتی اپراتورها ثبت شده است.»

او گفت: «در صورتی که تعداد خطوط اعلام شده، کمتر از انتظار مشترک باشد به معنای آن است که برخی از سیم‌کارت‌هایی که مشترک در اختیار دارد به نام وی ثبت نشده یا اینکه اطلاعات هویتی برای برخی از خطوط در اختیار وی فاقد کد ملی بوده یا کد ملی ثبت شده آن صحیح نیست که احتمال قطع این خطوط توسط اپراتورها وجود دارد.»

به گفته‌ی معاون رگولاتوری، با توجه به تعداد مشترکان در کل کشور، اعلام پیامک از سوی اپراتورها چند روز زمان می‌برد، اما مشترکان باید بدانند که این پیامک با سرشماره (MASK) رگولاتوری ارسال می‌شود و برای استعلام نیز فقط باید به سامانه رگولاتوری مراجعه کنند.

طبق اعلام این ستاد، از امروز گوشی‌های جدیدی که IMEI (شماره سریال) ثبت شده ندارند، در شبکه‌ی اپراتورها فعال نمی‌شوند. IMEI گوشی‌هایی که قبل از این تاریخ به هر شکل وارد کشور شده‌اند ثبت شده و ثبت IMEI گوشی‌هایی که از این به بعد وارد کشور می‌شوند به دلیل مبارزه با قاچاق جدی گرفته خواهد شد.

کمیته‌ای متشکل از نمایندگان ستاد مبارزه با قاچاق کالا و ارز، وزارت صنعت، معدن و تجارت، رگولاتوری و اپراتورهای تلفن همراه برای بررسی روش اجرای مجدد رجیستری موبایل تشکیل شده که در نهایت دو طرح ارائه شده است.

طبق سناریوی اول سیم‌کارت روی گوشی‌های قاچاق قطع خواهد شد که این طرح مورد موافقت قرار نگرفته و طبق اعلام سازمان تنظیم مقررات ارتباطات فعلا سناریوی دومی برای اجرا انتخاب شده است.

طبق سناریویی که از امروز پایلوت آن باید اجرا شود، IMEI گوشی‌های وارداتی در سامانه‌ای در وزارت صنعت ثبت و توسط سازمان تنظیم مقررات ارتباطات و اپراتورهای موبایل بررسی و تطبیق داده می‌شود.

قرار است این طرح از اول مردادماه تا شهریور ماه اجرا شود و پس از طی یک دوره اجرای آزمایشی یک ماهه و شناسایی نقاط قوت و ضعف، احتمالا از اول مهرماه یا آبان ماه به صورت کامل اجرایی می‌شود.

ستاد مبارزه با قاچاق کالا و ارز همچنین در واکنش به شائبه‌های افزایش قیمت گوشی موبایل پس از اجرای رجیستری، اطمینان داده که رجیستری هزینه‌ی جدیدی را به مصرف کننده، ‌فروشنده یا توزیع کننده کالا تحمیل نخواهد کرد.

از صبح که بیدار می‌شویم تا شب که خسته به رختخواب می‌رویم، گوشی موبایل مدام همراه‌مان است. نیمه‌های شب ناخوآگاه کلید Home گوشی را می‌فشاریم مبادا پیامی ناخوانده داشته‌ باشیم، سیگنال وای‌-فای‌مان قطع شده باشد یا تماسی را از دست داده باشیم. صبح هنگام قبل از بیداری کامل، اول دنبال گوشی زیر بالش و کنار تخت‌خواب‌مان می‌گردیم. قبل از خروج از خانه اولین چیزی که برمی‌داریم گوشی موبایل است و تا جلوی خروجی آپارتمان، چندین بار چک می‌کنیم مبادا گوشی جا مانده باشد. گاهی فراموش می‌کنیم جلوی آینه بایستیم و از منظم بودن وضعیت ظاهری‌مان مطمئن شویم. شاید موقع بیدار شدن تا خروج از خانه زمان زیادی طول نکشد، اما بیشتر از اینکه حواسمان به خوردن صبحانه و جمع‌آوری وسایل مورد نیازمان باشد، مدام گوشی موبایل را چک می‌کنیم. اگرچه تاثیرات مثبت گوشی‌های موبایل را نمی‌توان دست‌کم گرفت تا آنجا که فناوری‌های روز دنیا را به جیب‌مان آورده، اما نتایج منفی آن را هم نمی‌توان نادیده گرفت.

در گزارش حاضر به تاثیرات منفی موبایل و عادات بد استفاده از آن می‌پردازیم.

چرا حرف نمی‌زنی؟

این روزها گفتگوی‌های رودرو جای خود را به چت‌های طولانی در گوشی‌های موبایل داده است. در خانه، محل کار و مهمانی‌ها کمتر حرف می‌زنیم و بیشتر سرمان گرم چت کردن با موبایل است. کم‌کم منزوی می‌شویم.

همان‌طور که نگارش فارسی با عرضه تلفن و موبایل یادمان رفت و نوشتن نامه‌های پستی را فراموش کردیم، بحث و گفتگوهای رودررو و حاضر شدن در جمع هم فراموش‌مان می‌شود. جالب است بدانید از زمانی که نوشتن نامه‌های پستی جای خود را به موبایل و تلفن داد و صندوق‌های پست از سراسر کشور جمع شد، کم‌کم مردم نگارش درست فارسی را فراموش کردند و به نوشتن جملات به شکل محاوره‌ای روی آوردند و این موضوع را می‌توان ضربه بزرگی به زبان فارسی دانست. این در حالی است که در کشوری مثل انگلیس هنوز هم نوشتن نامه‌ مرسوم است تا مردم نگارش انگلیسی را فراموش نکنند.

چرا راه می‌روی؟

معمولا هر روز با افرادی سرکار، منزل یا در مکان‌های مختلف روبه‌رو می‌شویم که هنگام صحبت کردن با موبایل حرکات عجیبی انجام می‌دهد. عصبی می‌شوند، راه می‌روند، با صدای بلند حرف می‌زنند و فریاد می‌کشند.

راه‌ رفتن یکی از رایج‌ترین حرکاتی است که هنگام مکالمه با گوشی از سوی کاربران سر می‌زند.

معمولا در محل کارتان پیش می‌آید هنگامی که گوشی موبایل همکارتان زنگ می‌خورد، بی‌اختیار از جا بلند می‌شود و سراسر اتاق را راه می‌رود. نمی‌تواند یکجا بنشیند.

دلایل بسیاری برای این قضیه وجود دارد. محققان می‌گویند برخی از افراد هنگام زنگ خودرن گوشی به نوعی استرس دچار می‌شوند و برای مهار آن از جا بلند شده و راه می‌روند تا زمانی که مکالمه آنها تمام نشود، مدام این حرکت را تکرار می‌کنند. حتی بسیار از آنها متوجه این حرکت خود نیستند و به شکل ناخودآگاه صورت می‌گیرد.

اما مطالعاتی که در این زمینه صورت گرفته نشان می‌دهد زنگ خوردن گوشی باعث تحریک سیستم عصبی می‌شود که در یک نظر سنجی هم مشخص شده، افراد اصلا راجع به کاری که انجام می‌دهند فکر نمی‌کنند، مخصوصا اگر مکالمه آنها شکل جدی‌تری بگیرد یا درباره موضوع مهمی باشد که علاوه بر اینکه نمی‌توانند بنشینند، حرکات غیرارادی بیشتری از آنها سر می‌زند. مثلا قدم‌های سریع‌تری برمی‌دارند.

حتی در این نظرسنجی افراد اعلام کردند که در صورت نشستن برای مکالمه حسی از ناامنی دارند.

چرا داد می‌زنی؟

داخل مترو، اتوبوس، تاکسی یا پشت فرمان صدای زنگ موبایل‌مان آرامش همه را بر هم می‌زند، نمی‌توانیم آرام با گوشی موبایل صحبت کنیم. همه استرس‌های مکالمه با فرد آن‌سوی خط را به مسافری که کنارمان نشسته منتقل می‌کنیم. هنگامی که داخل پیاده‌رو راه می‌رویم بدون توجه به اینکه در یک مکان عمومی هستیم فریاد می‌کشیم و گاه ناسزا می‌گوییم و اگر خودمان را جای افراد عابری که از کنارمان می‌گذرند بگذاریم، شاید از این عمل دست برداریم.

گاهی از اینکه داخل مترو یا اتوبوس فردی که کنارمان نشسته و باصدای بلند مکالمه می‌کند، شاکی می‌شویم اگر به چهره اطرافیان هم دقت کنیم، متوجه عصبانیت‌ آنها هم می‌شویم.

این موضوع حتی دامان خانواده و محیط خانه را گرفته است. اعضای خانواده از پدر و مادر گرفته تا برادر و خواهرمان بی توجه به جمع و احترام به خانواده نیمه‌های شب موبایل‌شان زنگ می‌خورد و به مکالمه با گوشی می‌پردازند. به این ترتیب نه تنها موبایل روی رفتارمان تاثیر گذاشته بلکه فرهنگ و چارچوب خانواده را نیز تحت‌الشعاع قرار داده است.

چرا بی‌توجهی؟

اگر دقت کرده باشید، این روزها مهمانی‌های خانوادگی و حتی دورهمی‌های دوستانه هم رنگ و بوی گذشته را ندارد.

بیشتر از اینکه دوستان از کنار هم بودن لذت ببرند، سرشان گرم چک کردن پیام‌های دریافتی از وایبر، واتس‌اپ و لاین است.

گاهی فراموش می‌کنیم که در یک مهمانی شرکت کرده‌ایم تا دوستان و فامیل را ببینیم. حضورمان در این جمع‌ها آنقدر بی سروصدا و آرام شده که اگر نباشیم هم کسی متوجه نبودن‌مان نمی‌شود.

کمتر به جمع و افراد توجه می‌کنیم. بسیاری از تغییرات را نمی‌بینیم. حتی زمانی که مهمان داریم ناخودآگاه باعث آزرده کردن مهمان‌مان می‌شویم چرا که فرد مجازی مقابل چت‌مان را به میهمان حاضر در منزل ترجیح می‌دهیم.

و همه این‌ها را می‌توان تاثیرات منفی و فرهنگ غلط استفاده از موبایل دانست. آیا بهتر نیست برای استفاده از گوشی‌های موبایل‌مان تعریف داشته باشیم. ساعات خاصی را به استفاده از آن بپردازیم. قوانینی را اعمال کنیم که مثلا هنگام حضور در جمع، موبایل‌مان در حالت سکوت باشد یا موقع حضور در مهمانی‌ گوشی همراه‌مان نباشد تا از بودن در جمع لذت ببریم.

شما در این باره چطور فکر می‌کنید؟ چقدر با موارد ذکر شده در این گزارش موافق یا مخالف هستید؟